KONSTANCIN-JEZIORNA W sobotę 29 lipca odbędzie się spacer po żydowskiej Jeziornie – kolejna podróż z cyklu bezpłatnych wycieczek po mieście. Start godz. 11.30 spod przystanku ZTM „Polna” obok UMiG w stronę Warszawy. Zapraszamy serdecznie!

Historia Konstancina-Jeziorny

W Jeziornie Żydzi osiedlali się przede wszystkim w Jeziornie Oborskiej, gdzie utworzyli niewielki sztetl w rejonie przylegającym do Jeziorki i ograniczony ulicami: Warszawską, Bielawską, Fabryczną i Zgody. Mieli tam drewnianą synagogę. Miejsce to zwane „Na Błotach” lub „Błotnica” było położone na brzegu Jeziorki u zbiegu ulic Nadbrzeżnej i Zgody.

Według spisu ludności z 1921 r., w Jeziornie mieszkało 329 Żydów (w 1939 r. liczba ta zwiększyła się do 455). Na początku lat 30. zbudowano tu nową murowaną synagogę, która powstała u zbiegu ulic Warszawskiej i Bielawskiej.

Wkrótce nadeszła hitlerowska okupacja i cały żydowski świat Jeziorny uległ zagładzie. Pozostały wspomnienia, fotografie i zagadki. Jedna dotyczy położenia żydowskiego kirkutu w Konstancinie. Wiadomo, że Żydów z Jeziorny grzebano w Piasecznie, ale na jednym z planów katastralnych, pochodzącym z 1887 r., odnoszącym się do Chylic, widnieje trójkątny obszar na pograniczu z Wierzbnem, opatrzony napisem „kirkut”. Żadne ślady tego cmentarza nie zachowały się w tym miejscu i można przypuszczać, że, choć zaplanowany na papierze, obiekt ten nigdy nie powstał. Przy ul. Bielawskiej 10a zachował się jedyny architektoniczny zabytek żydowskiego sztetla, budynek mykwy, czyli rytualnej łaźni, objęty od niedawna opieką konserwatorską.

We wrześniu 1939 r. do Jeziorny wkroczyli Niemcy. Na początku 1941 r. utworzono tu getto, które wkrótce zlikwidowano przenosząc mieszkańców do Warszawy.

W 2010 r. powstał film dokumentalny w reżyserii Helgi Merits o mieszkającym przed wojną w Jeziornie Samie Freimanie pt. „Sam Freiman – wspomnienia o zaginionym świecie”. Bohater, ur. w 1926 r., mieszkający obecnie w Szkocji, wspomina swoje dzieciństwo i dramatyczne przejścia okresu okupacji. Film jest bezcenną opowieścią o realiach stosunkowo szczęśliwego życia w przedwojennej Jeziornie z perspektywy młodego chłopca; o zagładzie, której dzięki rodzicom udaje mu się uniknąć i ocaleniu, którego traumatyczne doświadczenie pozostawiło niewymazywany ślad do końca życia.

Wycieczka – kiedy i gdzie?

Start wycieczki o godz. 11.30 spod przystanku ZTM „Polna” obok UMiG w stronę Warszawy.

Organizatorem akcji jest Fundacja Violet Kiwi. Akcja dofinansowana jest przez gminę Konstancin-Jeziorna.

źródło: konstancinjeziorna.pl, muzeumkonstancina.pl