System kaucyjny w Polsce – co nas czeka od października 2025?

Od października 2025 roku w Polsce zacznie działać system kaucyjny. To mechanizm mający na celu ograniczenie odpadów, zwiększenie recyklingu oraz promowanie ponownego użycia opakowań.

Poniżej kluczowe informacje – co, gdzie, jak i po co.

Co to jest system kaucyjny?

System kaucyjny to rozwiązanie polegające na tym, że za niektóre opakowania będziemy płacić kaucję, którą odzyskamy, gdy oddamy opakowanie z powrotem. Chodzi o to, żeby zachęcić konsumentów do zwrotu butelek i puszek, a także umożliwić ich ponowne przetwarzanie lub użycie.

Jakie opakowania będą objęte?

Systemem kaucyjnym zostaną objęte następujące rodzaje opakowań napojów:

• Butelki plastikowe (PET) do 3 litrów- 0,50 zł za sztukę
• Puszki metalowe do 1 litra- 0,50 zł
• Butelki szklane wielokrotnego użytku do1,5 litra - 1,00 zł

Ponadto każde opakowanie wprowadzone do sprzedaży w systemie będzie musiało nosić wyraźne oznakowanie – znak systemu kaucyjnego wraz z informacją o wysokości kaucji.

Gdzie będzie można zwracać opakowania?

Zwrot opakowań objętych kaucją będzie możliwy w różnych miejscach – oto lista:

• we wszystkich większych sklepach (powyżej 200 m²) oferujących napoje objęte systemem;
• w mniejszych sklepach (poniżej 200 m²), jeśli sprzedają napoje w butelkach szklanych wielokrotnego użytku; 
• w innych sklepach, które dobrowolnie zdecydują się przystąpić do systemu; 
• w automatach kaucyjnych, także tych poza sklepami;
• w dodatkowych punktach zbiórki.

Po co ten system?

Główne cele systemu kaucyjnego to:

• zwiększenie poziomu recyklingu opakowań i ograniczenie odpadów plastikowych, metalowych i szklanych;
• zmniejszenie negatywnego wpływu opakowań na środowisko;
• zachęta do ponownego użycia opakowań, szczególnie w przypadku butelek szklanych wielokrotnego użytku;
• podniesienie świadomości społecznej w kwestii zrównoważonej konsumpcji i ochrony środowiska.

Co trzeba wiedzieć jako konsument / przedsiębiorca?

Jako konsument: jeśli kupisz napój w opakowaniu z kaucją, zapłacisz nadwyżkę (kaucję), którą odzyskasz, oddając opakowanie w jednym z punktów zbiórki. Warto zwracać uwagę na oznakowanie opakowania – czy ma znak systemu kaucyjnego i informację o kwocie kaucji.

Jako przedsiębiorca: obowiązek oznaczania opakowań oraz przyjmowania zwrotów (jeśli sklep spełnia kryteria ustawowe albo zgłosi dobrowolne uczestnictwo). Będą też operatorzy systemu, zarządzający całością procesu – od rejestracji po logistykę zbiórki i przetwarzania. 

Wyzwania i uwagi

Jak przy każdym dużym systemie zmian, pojawiają się też pytania i możliwe trudności:

• infrastruktura – potrzeba automatów, punktów zbiórki, logistyki odbioru;
• koszty wdrożenia dla producentów i sprzedawców (np. zmiany w opakowaniach, oznakowaniu, sprzęcie do przyjmowania zwrotów);
• adaptacja konsumentów – przyzwyczajenie do zwracania opakowań, pamiętanie o tym;
• monitorowanie i egzekwowanie – by system działał sprawnie, będzie potrzebny sprawny nadzór i kontrola.