Beczka na wino - bardziej istotna, niż mogłoby się wydawać

Czym charakteryzuje się dobra beczka na wino?

Przechowywanie zarówno różnorodnych płynów, jak i substancji stałych w pojemnikach wykonanych z drewna liczy sobie tysiące lat. Już starożytni Egipcjanie wykorzystywali te konstrukcje - podobnie, jak pozostałe cywilizacje Żyznego Półksiężyca, które korzystały z beczek zrobionych z drewna palmowego do transportu wina po Eufracie.Co zatem sprawia, że beczka na wino wciąż jest tak popularna? Dlaczego nie zastąpiły jej pojemniki zrobione z metalu bądź z plastiku? Wszystko to jest zasługą cech drewna: łatwości obróbki, stosunkowo dużej, ogólnej dostępności surowca, a także znaczącego wpływu na smak przechowywanego w nim trunku. Tę właściwość potwierdzają nie tylko winiarze, ale również osoby zajmujące się produkcją whisky, koniaku, brandy, a nawet niektórych rodzajów piwa.Jedną z ważnych cech, dzięki którym beczki na wino wciąż wykonywane są z drewna, jest porowatość tego materiału. W zależności od jego gatunku może być ona bliska zeru bądź też znacząca - przypominająca wręcz sito. Ta właściwość, chociaż wydawać by się mogło, że niepożądana, jest jednak niezwykle ważna w procesie starzenia alkoholu.

Beczki na wino - z jakiego drewna powstają?

Aby beczka na wino nadawała się do wykorzystania przy produkcji wina, musi powstać z odpowiedniego gatunku drewna. Setki lat doświadczeń winiarzy w tym zakresie potwierdziły, że najlepsze beczki do przechowywania wina produkuje się z dębu - w zasadzie żadne inne drewno nie ma tak doskonałych właściwości, jak właśnie dobrze nam znany dąb.Można śmiało przyjąć, że producenci wina na całym świecie wykorzystują beczki produkowane z dwóch rodzajów drewna: pochodzącego z dębu amerykańskiego (głównie z gatunku Quercus alba oraz Quercus garryana) lub z dębu francuskiego (Quercus robur oraz Quercus petraea). Gatunek Quercus petraea występuje także na Węgrzech - i jest on uznawany za absolutnie najlepszy materiał na beczki.W związku z coraz mniejszą dostępnością wysokojakościowego materiału (z konkretnych gatunków), a także z tym, że do wyprodukowania beczki na wino potrzeba drewna z dębu, który rósł ok. 120-150 lat, ceny tych pojemników osiągają zawrotne wartości. W 2023 roku za nową beczkę w najbardziej popularnym rozmiarze 225 l (typu barrique) trzeba zapłacić około 1200-1500 euro!

Beczka na wino nie jest tania - jednak jej pozytywny wpływ na jakość trunku jest nie do przecenienia. Dębowa, dobrej jakości beczka nadaje winu pożądane nuty wanilii, a w zależności od stopnia wypalenia środka pojemnika przez bednarza - także aromaty dymu i przypraw. Zawartość specyficznych związków chemicznych w drewnie dębowym powoduje, że wino staje się bardziej "okrągłe" - czyli mniej cierpkie, zawierające mniejszą ilość "agresywnych" tanin.Warto mieć na uwadze, że beczka na wino wykonana z dębu amerykańskiego będzie inaczej wpływała na trunek niż ta, którą zrobiono z gatunku rosnącego we Francji. Ta pierwsza będzie cechowała się większą koncentracją aromatów w drewnie i przekaże je szybciej do wina - z tego względu stosuje się ją głównie do trunków dojrzewających dość krótko. Beczka z dębu francuskiego zaś będzie oddawała swój charakter wolniej, przez co doskonale nadaje się do win, które lubią dłuższe leżakowanie - na przykład do burgundów.Niezależnie od gatunku drzewa, dębina ma pewną cechę, o której wspominaliśmy wcześniej - a mianowicie idealną porowatość. Pozwala ona na przenikanie do środka beczki na wino małych ilości tlenu, które nie powodują zwietrzenia wina, a pozytywnie wpływają na jego charakter. Porowata struktura drewna powoduje jednakże parowanie wody i alkoholu, co z jednej strony przyczynia się do utraty objętości trunku, z drugiej zaś - do jego "zagęszczenia" i sprawienia, że staje się bardziej esencjonalny.

Alternatywa dla beczki na wino 

Czy da się osiągnąć korzyści, jakie idą z kontaktu wina z dębiną, bez stosowania specjalnej beczki? Takie próby wciąż trwają, jednak żadna z nich nie przynosi tak dobrych efektów, jak klasyczne leżakowanie w dębowym pojemniku. Winiarze, świadomi wysokich cen beczek stosują różne sposoby, takie jak dodawanie do dojrzewającego wina wiórów dębowych, albo wręcz całych dębowych desek, jednak nie może się to równać z jakością prawdziwej beczki na wino.Podejmowane są starania dążące do renowacji starych, używanych beczek - na przykład poprzez heblowanie ich wnętrza i powtórne wypalanie - jednak nie zmienia to faktu, iż używana beczka nigdy nie będzie tak dobrze "oddychać" jak nowa.